Stage vakwerk

Afdeling Guldendal en Prinsenkasteel

De Stage vakwerk is een vijfdaagse stage. De bedoeling van de stage is dat elke deelnemer onder begeleiding van ervaren lesgevers alle stappen van het bouwproces doorloopt, van het kantrechten van de boomstammen en het uittekenen en kappen van de houtverbindingen, tot het oprichten. Ervaring met houtbewerking is mooi meegenomen, maar niet noodzakelijk voor het volgen van deze stage.

Vakwerk

Vakwerk is een historische voorganger van de huidige houtskeletbouw. Een gebouw in vakwerk is opgetrokken uit een houten constructie van verticale stijlen, horizontale regels en diagonale schoren. De wanden van dit ‘skelet’ kunnen worden gesloten door een vlecht- of vitswerk van soepele twijgen of gekloven latjes te bekleden met een mengeling van leem en stro.

Vakwerk was eeuwenlang in grote delen van Europa, ook in Vlaanderen, technisch een goed alternatief voor bak- en natuursteen die niet altijd en overal beschikbaar of betaalbaar was. Maar omdat het meer onderhoud vraagt dan een stenen bouwwerk, werd vakwerk vanaf het begin van de twintigste eeuw nog amper toegepast. Vandaag is bouwen met leem echter aan een heropleving bezig vanwege de ecologische voordelen. Met deze stage bieden we een praktische kennismaking met deze historische bouwtechniek.

Loge of bouwloods

Tijdens deze stage bouwen we een loge of bouwloods. Dat is een gebouw waaronder bouwvakkers op grote middeleeuwse werven beschut hun werk konden doen. Vooral de steenkappers werkten onder zo'n loods. De bouwloodsen verschilden van vorm, maar waren vaak constructies met open wanden, om veel licht toe te laten. De bouwloods die nu gemaakt wordt, is geïnspireerd op bouwloodsen die we kennen van historische afbeeldingen, maar is geen exacte kopie. De loods zal eerst op het grasveld voor het Guldendal opgetrokken worden in afwachting van werken aan het Prinsenkasteel. Eens die werken achter de rug zijn, zal de bouwloods gedemonteerd en verplaatst worden naar het eiland. Daar zal ze dienen als aankleding van de site als bouwwerf en onderdak bieden aan demonstraties, workshops en andere activiteiten.

De eerste Stage vakwerk vond plaats in september 2017. Toen bouwden de deelnemers een Bijenhalletje, in 2019 volgde het Wan-kot, beide aan de Liermolen.

De lesgevers en Japanse houtbewerking

De lesgevers Ante Corthals en Mathijs Huygebaert hebben veel ervaring met Japanse werktuigen, technieken en verbindingen. Die Japanse houtbewerkingstechnieken worden steeds populairder en komen dan ook in de stage geregeld aan bod. Er wordt bovendien consequent gebruik gemaakt van handwerktuigen.

Ante Corthals begon met houtbewerking rond 2001 in Nieuw-Zeeland. Hij werkte er twee jaar deeltijds bij een meubelmaker, intussen bouwde hij zijn eigen yurts en rond huis. Later werkte hij in Nieuw-Zeeland twee jaar voor een eco-bouwer en architect, toen leerde hij werken met strobalen en bezetten met leem. Dan verhuisde Ante naar Japan om er weer twee jaar bij een traditionele timmerman in de leer te gaan. Daarbuiten werkte hij bij verschillende timmermannen voor kortere projecten.

In 2010 heeft Ante meegewerkt met een Japans team in de voorbereiding en bouw van een Japans theehuis, uitsluitend met handgereedschap. Sindsdien werkt hij afwisselend in Europa en Japan aan eigen projecten.

Hij leert lemen van leembouwer Gerrit Van den dries. Ante werkte mee aan grote projecten van Axel Weller, een Duitse Timmerman die enkel met handgereedschap werkt.

Toen Mathijs Huyghebaert in 2010 afstudeerde als Japanoloog, trok hij naar Japan. Op dat moment was er net een bijeenkomst van Japanse en Europese timmerlieden die enkel met handgereedschap twee kleine gebouwtjes bouwden. Na zijn terugkomst in België kon hij bij een vakwerkbouwer uit Limburg met een leercontract aan de slag. Daarna zocht hij verder zijn eigen weg in binnen- en buitenland, met onder meer stages bij timmerlieden in Japan en Frankrijk. Sinds 2015 is Mathijs zelfstandig aan de slag als Matisu.